Iedereen aanspreekbaar?

Wij vinden in Nederland dat we elkaar moeten aanspreken. Een verdienste van onze Nederlandse, open, directe manier van communiceren.

Vorige week belde ik met een oud-collega. Zij is geëmigreerd, inmiddels behoorlijk ingeburgerd in haar nieuwe thuisland en werkt als executive director van een afdeling in een non-profit organisatie. We kwamen te spreken over de verschillen in cultuur in Nederlandse organisaties en die in Angelsaksische organisaties. Na een aantal voor de hand liggende gemeenplaatsen over de verschillen, zoals autoriteitsgevoeligheid, kwam de mate van openheid aan bod. Het grote verschil, vond ze, was dat de cultuur in Nederlandse organisaties opener was. In de Angelsaksische cultuur spreekt men elkaar niet aan. In Nederland eigenlijk ook niet, was mijn reactie. Klopt, zei ze, maar het verschil is dat we in Nederland vinden dat we dat wel horen te doen!

Uit onderzoek blijkt dat de mate van openheid in de cultuur een bepalende factor is voor de effectiviteit van organisaties.

Een mooie observatie. Wij vinden in Nederland dat we elkaar moeten aanspreken. Een verdienste van onze Nederlandse, open, directe manier van communiceren. Elkaar kunnen aanspreken is de norm, dingen moeten gezegd worden. En wanneer er in een organisatie geen aanspreekcultuur is, gaat er iets niet goed. Wij voeren dan ook regelmatig gesprekken met onze klanten, waarin op zorgelijke toon aangegeven wordt dat het grootste probleem is dat ‘men elkaar niet aanspreekt’. Dat suggereert dat een organisatie, waarin geen aanspreekcultuur heerst, minder effectief zou zijn of een minder prettige werksfeer zou hebben. Maar is dat eigenlijk wel zo?

Uit onderzoek blijkt dat de mate van openheid in de cultuur een bepalende factor is voor de effectiviteit van organisaties. Dingen uitspreken en met elkaar bespreken geeft een gevoel van invloed en vertrouwen in elkaar. Heldere afspraken op basis van ieders input zorgen voor effectieve werkprocessen. Maar de term aanspreken heeft een strenge gevoelswaarde. Je wordt ergens op aangesproken wanneer je iets niet goed gedaan hebt, steken hebt laten vallen. Dat aanspreken gebeurt dan ook door een gedupeerde of door een leidinggevende. Het klinkt alsof je een standje krijgt en vervolgens schuldbewust je zonden moet overdenken. Alsof je afgerekend wordt. Zo geformuleerd lijkt een aanspreekcultuur nou niet het meest handig wanneer je in je organisatie een effectieve, positieve werksfeer wilt creëren.

In ons werk richten we ons dan ook vooral op een open bespreekcultuur. Een cultuur waar in alle openheid gesproken wordt over cultuur, over gedrag en afspraken zijn over wat wenselijk is met de organisatiedoelen in het achterhoofd. Aanspreken gebeurt in termen van het geven van feedback: een terugkoppeling over het gedrag met de bedoeling de ander te laten leren. In zo’n cultuur wordt open gesproken over welk gedrag het meest effectief en gewenst is om de organisatie als geheel te laten groeien. Een organisatie met een open cultuur waar leren centraal staat, is een inspiratie voor klanten en medewerkers.

Jos Huijser, Human Capital Expert & Partner bij HRD Groep

Heb je vragen, wil je sparren of meer informatie over cultuur in een organisatie? Neem contact met Jos via jos@hrdgroep.nl